در ماده ۱۸۳ قانون مدنی تعریفی از عقد یا قرارداد که معادل انگلیسی آن Contract است ارائه شده که عبارت است از اینکه دو یا چند نفر در مقابل دو یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد. به عبارت دیگر قرارداد نشاندهنده اراده طرفین برای ایجاد یک اثر حقوقی همراه با پذیرش تعهدات و مسئولیتها است. با امضای قرارداد تمامی اسنادی که ذکر شد پایه و اساس تفسیر قصد طرفین محسوب میشوند.
نقض شرط و بند قرارداد نه تنها ضمانتآور است بلکه از اعتبار و حمایت قانونی برخوردار است. قراردادها بر حسب طرفین، موضوع و تعهدات به دستههای متفاوتی تقسیم میشوند و در واقع قرارداد در جایی است که تمامی مذاکرات اولیه و مقدماتی به ثمر رسیده و ظهور و بروز رسمی و قانونی مییابد.
قرارداد به عنوان یک سند حقوقی در برابر همگان قابل استناد است و طرفین با استناد به قرارداد نیاز به دلیل بیشتری برای مطالبه تعهدات طرف دیگر ندارند.
چرا قراردادها باید نوشته و تنظیم شوند؟
در ایام قدیم مرسوم بوده است که برای انجام کاری، قراردادها را به صورت شفاهی منعقد میکردند، که این نوع قراردادها دچار شبهاتی بود و در آخر کار دو طرف به محکمههای قضایی میکشید؛ در برخی اوقات نیز قراردادها به صورت کتبی و بدون رعایت اصول نگارش نوشته میشدند که در حین کار باز هم دو طرف به مشکلات حقوقی زیادی برخورد میکردند.
اما در این دهه افراد میدانند که باید برای انجام کار و وظیفه، قراردادی با اصول صحیح را نگارش و امضا کنند تا درگیر کارهای حقوقی بعد از آن نشوند. بنابراین امروزه آشنایی با متن قراردادها و کسب مهارت و تجربه کافی برای نگارش یک متن قرارداد اصولی از ضروریترین کارها برای موفقیت در قراردادنویسی و مسائل حقوقی است.
آیین نگارش قرارداد ها
به طور کلی نوشتن قرارداد ها ، فارغ از موضوع خاص هر یک از آن ها تابع اصولی ایست که در دو بخش قابل ارائه می باشند. بخش نخست شامل موارد شکلی و نکات کاربردی که می بایست در کل قرارداد رعایت شوند ، می باشد که در بر گیرنده ظاهر قرارداد ، فونت ، اندازه متون، ادبیات حقوقی و سایر مواردی ازین قبیل می باشد.
اما بخش دوم آیین نگارش که به طور تخصصی وارد ماهیت آن شده و شاکله اصلی قرارداد از آن نشئت می گیرد را شامل می شود. مواردی همچون موضوع و مبلغ قرارداد ، تعهدات طرفین ، خاتمه قرارداد ، حل اختلافات و ….
دوره اصول قرارداد نویسی دوره ای جامع برای همه اعم از افراد عادی و حقوقدانان با هدف انعقاد قراردادهای قابل اجرا، از شروع تا پایان و پیش بینی نحوه حل اختلافات بسیار ضروری می باشد که توسط سرکار خانم مونا خلیل زاده استاد دانشگاه تدریس شده و شامل سرفصلهای زیر میباشد:
تعیین عنوان برای قرارداد
2- انتخاب موضوع قرارداد
3- شرایط طرفین قرارداد
4- تعهدات طرفین قرارداد
5- پیش بینی حق فسخ
6- شرایط حل اختلافات